Άφωνος στον κίνδυνο και θαλασσομάχος,
ταξιδεύω σχίζοντας πέλαγα μονάχος.
Στου περιβολιού μας τη δεξαμενή
τα νερά τους σμίγουν πέντε ωκεανοί!
Γύρω περιμένουν στις ακτές οι κάβοι
δίπλα τους ν” αράξει τ” άσπρο το καράβι.
Στην Ινδία, στο Βόλγα, στο Μισισιπή
τρέχει το καράβι μου, πάει σαν αστραπή.
Το φεγγάρι μέσα απ” το πυκνό πλατάνι
στα ταξίδια του όλα συντροφιά μου κάνει.
Προς τα πολυτρίχια, λίγο παρακεί,
το τιμόνι αν στρίψω, να κι η Αφρική.
Πίσω απ’ του κισσού μας τη χλωρή κουρτίνα,
έγια μόλα, βάζω πλώρη για την Κίνα.
Το Σουέζ, την Πόλη και τον Παναμά,
ως να με φωνάξει για φαΐ η μαμά.
Καθισμένος πλάι σε μια γλάστρα δυόσμο
δέκα χρονών πλοίαρχος, γνώρισα τον κόσμο!
θαλασσοπόρος: αυτός που κάνει μακρινά ταξίδια, που διασχίζει τις θάλασσες (ειδικότ. για τους ναυτικούς της εποχής των γεωγραφικών εξερευνήσεων και ανακαλύψεων): Πορτογάλοι θαλασσοπόροι έφτασαν πρώτοι στις Iνδίες. Tολμηρός ~ πέρασε με κότερο τον Aτλαντικό.
θαλασσομάχος : αυτός που παλεύει με τα κύματα της θάλασσας· έμπειρος ναυτικός
κάβοι : ακρωτήρια
πολυτρίχια : φυτά με πολύ μακριά και λεπτά φύλλα που μοιάζουν με τρίχες
Ινδία: κράτος της Ν. Ασίας. Το δεύτερο σε πληθυσμό κράτος της Γης(1.028.610.328 κατ). Στην Ινδία εμφανίστηκαν στην αρχαιότητα σπουδαίοι πολιτισμοί… ΚΛΙΚ
Βόλγας: ποταμός, ο μεγαλύτερος της Ευρώπης(3.690 χλμ ), βρίσκεται στο ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας και είναι πλωτός σε όλο το μήκος του… ΚΛΙΚ
Μισσισιπής: ποταμός, ο μεγαλύτερος της Αμερικής(3.734 χλμ). Βρίσκεται στη Β. Αμερική, εκβάλλει στον κόλπο του Μεξικού και είναι σε ένα μέρος του πλωτός… ΚΛΙΚ
Κίνα: κράτος της Α. Ασίας. Το μεγαλύτερο σε πληθυσμό στη Γη(1.338.612.968 κατ.)… ΚΛΙΚ
Σουέζ: πλωτή τεχνητή διώρυγα, η μεγαλύτερη στη Γη(168 χλμ). Συνδέει τη Μεσόγειο θάλασσα με την Ερυθρά… ΚΛΙΚ
Πόλη: η Κωνσταντινούπολη. Η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας βρίσκεται στο Ευρωπαϊκό μέρος της. Υπήρξε πρωτεύουσα και της Βυζαντινής αυτοκρατορίας… ΚΛΙΚ
Παναμάς: κράτος της Κεντρικής Αμερικής. Βρίσκεται στον ισθμό που ενώνει τη Β. με την Ν. Αμερική. Εκεί κατασκευάστηκε και η Διώρυγα του Παναμά με σκοπό τη σύνδεση των δύο ωκεανών… ΚΛΙΚ
Σεβάχ ο θαλασσινός
Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Πρώτη εκτέλεση: Μάνος Λοΐζος
Σαρακηνοί και Βενετσάνοι
πιάνουν και δένουν στο κατάρτι
ελόγου μου τον καπταν-Γιάννη,
το παλικάρι, τον αντάρτη,
τον άντρακλα τον πελαγίσιο.
Θάλασσα, πικροθάλασσα,
γιατί να σ” αγαπήσω;
Κι εκεί στου μακελειού την άψη
δαγκώνω τα σχοινιά, τα λύνω,
και, μα τον Άγιο Κωνσταντίνο,
όλους τους ρίχνω μες στη χάση,
δεμένους με τα χέρια πίσω.
Θάλασσα, πικροθάλασσα,
πώς να μη σ” αγαπήσω;
Ομοιοκαταληξία
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ομοιοκαταληξία το χαρακτηριστικό δύο ή περισσότερων στίχων μιας στροφής να τελειώνουν με ομόηχες λέξεις ή συλλαβές.
Άρχισε να χρησιμοποιείται στην ποίηση κατά τούς Αλεξανδρινούς χρόνους.Όπως πολλοί από τους σύγχρονους ποιητές και οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν ομοιοκαταληξίες στα ποιήματα τους, και επιπλέον το θεωρούσαν άσχημο, είχαν όμως μέτρο.
Η ομοιοκαταληξία λέγεται ακόμη και ρίμα και στην καθαρεύουσα την έλεγαν «ομοιοτέλευτον». Που τελειώνει δηλαδή κατά όμοιο τρόπο.
Λόγω του ότι η ομοιοκαταληξία είναι φωνητικό φαινόμενο, η ορθογραφία έχει μηδενική σημασία.
Διάκριση της ομοιοκαταληξίας γίνεται σύμφωνα με τα ζεύγη ομοιοκαταληξίας των στίχων:
α) ζευγαρωτή : Ο πρώτος στίχος ομοιοκαταληκτεί με το δεύτερο, ο τρίτος με τον τέταρτο, ο πέμπτος με τον έκτο κτλ.
β) πλεχτή : μέσα σ’ ένα τετράστιχο, ο πρώτος με τον τρίτο και ο δεύτερος με τον τέταρτο.
γ) σταυρωτή : σε τετράστιχο ο πρώτος με τον τέταρτο και ο δεύτερος με τον τρίτο.
δ) ζευγαροπλεχτή : μέσα σ’ ένα εξάστιχο, ο πρώτος με το δεύτερο, ο τέταρτος με τον πέμπτο και ο τρίτος με τον έκτο.
ε) ανάκατη : χωρίς ορισμένη σειρά
στ) εσωτερική : σε μερικά ποιήματα βρίσκεται και στον ίδιο στίχο ομοιοκαταληξία. π.χ. καράβια πρωτοτάξιδα δίχως κατάρτια, ξάρτια, μες στα πλάτια της θάλασσας, που δέρνει-τα ακυβέρνητα (Μαλακάσης)
ζ) αντίλαλος : Ο δεύτερος στίχος όχι μόνο ομοιοκαταληκτεί με τον πρώτο, αλλά περιέχεται κι ολόκληρος μέσα σ’ αυτόν. π.χ. πάρε φωτιά και κάψε με κι αντάμα με τη στάχτη μου τ’ άχτι μου (Εφταλιώτης)
Στροφή : Ένα ρυθμικό σύνολο από περισσότερους στίχους αποτελεί τη στροφή. Κάθε στροφή κλείνει συνήθως και ολόκληρο νόημα. Στα τυπωμένα ποιήματα, ανάμεσα από τις διάφορες στροφές, μεσολαβεί ένα λευκό διάστημα. Στην ελληνική ποίηση η στροφή αποτελείται συνήθως από τέσσερις στίχους. Υπάρχουν όμως και στροφές με τρεις, πέντε, έξι ή οχτώ στίχους.
Οι λαμπτήρες πυρακτώσεως έχουν μέσα τους ένα λεπτό σπειροειδές συρματάκι, το οποίο, όταν την ανάβουμε, αυτό πυρακτώνεται. Όμως, για να μην «καεί» το συρματάκι αυτό, και να παραμένει συνέχεια πυρακτωμένο(αυτό μας δίνει και το φως), η λάμπα μέσα της, έχει ένα αέριο που ονομάζεται αργό.
Το αέριο αυτό, για να το πούμε έτσι απλά, επιτρέπει το συρματάκι αυτό να μείνει πυρακτωμένο (παράγοντας το φως), όμως, χωρίς να το κάψει!
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ,ΑΝ ΣΠΑΣΕΙ ΜΙΑ
ΛΑΜΠΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Οι λάμπες οικονομίας περιέχουν υδράργυρο. Ο υδράργυρος είναι εξαιρετικά επικίνδυνο υλικό. Αν τύχει και σπάσει, σε καμιά περίπτωση μην πλησιάσετε και εισπνεύσετε, ή ακουμπήσετε, ή πατήσετε, ούτε να μαζέψετε τα γυαλιά με την ηλεκτρική σκούπα. Μην χρησιμοποιήσετε ηλεκτρική σκούπα, γιατί οι ατμοί του υδραργύρου που περιέχουν οι λαμπτήρες θα απλωθούν σε ολόκληρο το χώρο.
Απομακρυνθείτε από το χώρο και ενημερώστε άμεσα τους γονείς σας.
Τα σύνορα της βυζαντινής αυτοκρατορίας ήταν απέραντα και η φύλαξή τους δύσκολη. Ιδιαίτερα τα ανατολικά σύνορα γιατί εκεί ζούσαν λαοί που έκαναν επιδρομές στα βυζαντινά εδάφη.
Για να αντιμετωπίσει το Βυζάντιο την κατάσταση, τοποθέτησε σε αυτές τις άκρες των συνόρων φρουρούς, τους Ακρίτες.
Στους ακρίτες το κράτος έδινε:
δωρεάν χωράφια (στρατιωτόπια) για να καλλιεργούν
άλογα και πανοπλίες για τους πολέμους
απαλλαγή από τους φόρους
Έτσι είχαν εγκατασταθεί μαζί με τις οικογένειές τους στα ανατολικά σύνορα και ήταν πραγματικοί «βιγλάτορες», αφού παρακολουθούσαν τις κινήσεις των εχθρών και ειδοποιούσαν έγκαιρα.
Επίσης φρουρούσαν τα περάσματα των συνόρων και εμπόδιζαν τους εχθρούς να λεηλατούν αυτές τις περιοχές.
Οι Ακρίτες έγιναν ξακουστοί, πολεμώντας εναντίον των Αράβων για την προστασία των συνόρων. Όταν δεν πολεμούσαν, γυμνάζονταν και βοηθούσαν στην οχύρωση των ακριτικών πόλεων.
Ο λαός τους ένιωθε προστάτες του,τους θαύμαζε και τους εξύμνησε στα ακριτικά τραγούδια.Τα τραγούδια αυτά μιλούν για τα ηρωικά κατορθώματα, τη ζωή, τους αγώνες των ακριτών και έγιναν η αρχή των δημοτικών μας τραγουδιών.
Ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας είναι ο γνωστότερος από τους ήρωες των ακριτικών τραγουδιών και πρωταγωνιστής ενός έμμετρου αφηγηματικού έργου του 11ου – 12ου αι., το οποίο είναι γνωστό ως Διγενής Ακρίτας ή Έπος του Διγενή Ακρίτα. Θεωρείται το πρώτο γραπτό μνημείο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Σύμφωνα με το μύθο ήταν ένας από τους Ακρίτες, τους φρουρούς των Βυζαντινών συνόρων και είχε το προσωνύμιο Διγενής εξαιτίας της εθνικής καταγωγής του: η μητέρα του ήταν κόρη βυζαντινού στρατηγού και ο πατέρας του εμίρης από την Συρία.
Υπόθεση του έργου
Το έργο ξεκινά με την αφήγηση της ιστορίας των γονέων του Διγενή: πατέρας του ήταν ο εμίρης της Συρίας Μουσούρ, ο οποίος σε μια επιδρομή σε βυζαντινά εδάφη άρπαξε την μοναχοκόρη ενός βυζαντινού στρατηγού. Τα πέντε αδέρφια της κοπέλας συνάντησαν τον εμίρη για να ζητήσουν πίσω την αδερφή τους και, επειδή εκείνος αρνήθηκε να την δώσει, ο μικρότερος από αυτούς μονομάχησε μαζί του και τον νίκησε. Ο εμίρης όμως αρνήθηκε να επιστρέψει την κοπέλα. Την παντρεύτηκε, βαφτίστηκε χριστιανός και εγκαταστάθηκε στο βυζαντινό έδαφος· όταν η μητέρα του τον κάλεσε οργισμένη να επιστρέψει στην πατρίδα του εκείνος την επισκέφτηκε και έπεισε εκείνη και την οικογένειά του να ασπασθούν τον χριστιανισμό. Ένα χρόνο μετά τον γάμο γεννήθηκε ο γιος του ζευγαριού, Βασίλειος.
Ο Βασίλειος είχε δείξει από τα παιδικά του χρόνια τις εξαιρετικές ικανότητες και επιδόσεις του σε ασχολίες όπως το κυνήγι: σε ηλικία 12 ετών έπνιξε δύο αρκούδες και σκότωσε ένα λιοντάρι. Όταν ερωτεύτηκε την κόρη ενός στρατηγού, την έκλεψε με την θέλησή της, επειδή οι γονείς της δεν έδιναν την συγκατάθεσή τους, και ο πατέρας της κοπέλας επέτρεψε τον γάμο μόνο αφού ο Διγενής σκότωσε τους πολεμιστές που έστειλε ο στρατηγός για να τον κυνηγήσουν.
Η συνέχεια του κειμένου αφηγείται τα κατορθώματα του Διγενή που τον έκαναν διάσημο και για τα οποία του απένειμε τιμές ο βυζαντινός αυτοκράτορας. Το μεγαλύτερο τμήμα καταλαμβάνεται από την αφήγηση -σε πρώτο πρόσωπο- των μαχών του Διγενή απέναντι σε έναν δράκο και ένα λιοντάρι που απειλούσε την γυναίκα του και εναντίον των απελατών και της αμαζόνας Μαξιμώς που ήθελαν να την κλέψουν.
Το Μικρό Βλαχόπουλο. Ένα Ακριτικό τραγούδι
ΣΥΛΛΟΓΗ Ν. Γ. ΠΟΛΙΤΟΥ
Ο Κωσταντίνος ο μικρός κι’ ο Αλέξης ανδρειωμένος,
και το μικρό Βλαχόπουλον, ο καστροπολεμίτης,
αντάμα τρων και πίνουσι και γλυκοκουβεντιάζουν,
κι’ αντάμ΄έχουν τους μαύρους των ‘σ΄τον πλάτανο δεμένους.
Του Κώστα τρώγει τα σίδερα, του Αλέξη τα λιθάρια,
και του μικρού Βλαχόπουλου τα δένδρα ξερριζώνει.
Κ’ εκεί που τρώγαν κ’ έπιναν και που χαροκοπούσαν,
πουλάκι πήγε καθησε δεξιά μεριά σ΄την τάβλα.
Δεν κελάϊδούσε σαν πουλί, ούτε και σαν αηδόνι,
μόν’ ελαλούσε κ’ έλεγεν αθρωπινή κουβέντα.
«Εσείς τρώτε και πίνετε και λιανοτραγουδάτε,
και πίσω σας κουρσεύουσι Σαρακηνοί κουρσάροι.
Πήραν του Αλέξη τα παιδιά, του Κώστα την γυναίκα,
και του μικρού Βλαχόπουλου την αρραβωνιασμένην.
«Ώς πού να στρώση ο Κωσταντής και να σελλώση ο Αλέξης,
ευρέθη το Βλαχόπουλο σ΄τον μαύρον καβαλλάρης.
«Για σύρε συ Βλαχόπουλο σ΄τη βίγλα να βιγλίσης,
αν είν’ πενήντα κι εκατό χύσου μακέλλευσέ τους,
κι’ αν είναι περισσότεροι, γύρισε μίλησε μας.
«Επήγε το Βλαχόπουλο στη βίγλα να βιγλίση.
Βλέπει Τουρκιά Σαρακηνους κι’ Αράπηδες κουρσάρους,
οι κάμποι επρασινίζανε, τα πλάγια κοκκινίζαν.
Ήρχισε και διαμετράε, διαμετρημούς δεν είχαν.
Να πάγη πίσω ντρέπεται, να πάγη εμπρός φοβάται.
Σκύβει φιλεί τον μαύρον του, στέκει και τον ρωτάει,
«Δύνασαι, μαύρε μ’, δύνασαι σ΄το αίμα για να πλέυσης;
-Δύνομαι, αυθέντη, δύνομαι σ΄το αίμα για να πλέυσω,
κι’ όσους θα κόψη το σπαθί τόσους θενά πατήσω.
Μόν’ δέσε το κεφάλι σου μ’ ένα χρυσό μανδήλι,
μην τύχη λάκκος και ρηχθώ και πέσης απ’ την ζάλη.
-Σαΐττες μου αλεξανδριανες, καμιά να μη λυγίση,
και συ σπαθί μου δαμισκί, να μην αποστομώσης.
Βόηθα μ’, ευχή της μάννας μου και του γονιού μου βλόγια,
ευχή του πρώτου μ’ αδελφού, ευχή και του στερνού μου.
Μαύρε μου, άιντε πα νά μπουμε, κι’ όπου ο Θεός τα βγάλη!
«Σ΄τα έμπα του εμπήκε σαν αετός, σ΄τα ξέβγα σαν πετρίτης,
σ΄τα έμπα του χίλιους έκοψε, σ΄τα ξέβγα δυο χιλιάδες,
και σ΄το καλό το γύρισμα κανέναν δεν αφήνει.
Πήρε τ’ Αλέξη τα παιδιά, του Κώστα τη γυναίκα,
και το μικρού Βλαχόπουλου την αρραβωνιασμένη.
Προσγονατίζει ο μαύρος του και πίσω του τους παίρνει.
Στοn δρόμον όπου πήγαινε σέρνει φωνή περίσσα.
«Πού΄σαι αδελφέ μου Κωσταντά κι’ Αλέξη ανδρειωμένε;
αν είσθε εμπρός μου φύγετε και πίσω μου κρυφθήτε,
τι θόλωσαν τα μάτια μου, μπροστά μου δεν σας βλέπω,
και το σπαθί μου ερράγισε, κόβοντας τα κεφάλια,
κι’ ο μαύρος λιγοκάρδισε πατώντας τα κουφάρια.»
Ο Ιουστινιανός αντιμετώπισε το 532 μ.Χ. μια σοβαρή εξέγερση του λαού της Κωνσταντινούπολης, που λίγο έλειψε να του στοιχίσει το θρόνο. Η εξέγερση ξεκίνησε από τον ιππόδρομο και απλώθηκε σ’ όλη την Κωνσταντινούπολη.
Σε κάποια ιπποδρομία εκπρόσωποι του δήμου των Πρασίνων, δυσαρεστημένοι απ’ τη βαριά φορολογία και την κακή διοίκηση, διαμαρτυρήθηκαν στον αυτοκράτορα.
Ο Ιουστινιανός αρνήθηκε να ικανοποιήσει τα αιτήματα των Πρασίνων και απείλησε να τιμωρήσει τους πρωταίτιους της διαμαρτυρίας. Αυτό έγινε αφορμή να ενωθούν οι δήμοι και να κάνουν επανάσταση. Ξεχύθηκαν στους δρόμους με το σύνθημα «νίκα, νίκα». Έσπασαν τις πόρτες των φυλακών, ελευθέρωσαν τους κρατούμενους, λεηλάτησαν την Πόλη και μεγάλο μέρος της το παρέδωσαν στις φλόγες. Τότε κάηκε ο ναός της Αγίας Σοφίας και λίγο έλειψε να καούν τα ανάκτορα.
Ο Ιουστινιανός βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Σκέφτηκε για μια στιγμή να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη. Όμως, την τελευταία στιγμή τον συγκράτησε η αυτοκράτειρα Θεοδώρα.
Τότε ο Ιουστινιανός έστειλε δικούς του ανθρώπους να αναμειχθούν με το λαό και να τον διασπάσουν.
Βγήκε ο Ναρσής στον Ιππόδρομο και κατόρθωσε να πάρει μερικούς από τους Βένετους, εξαγοράζοντάς τους με χρήματα. Αυτοί άρχισαν να φωνάζουν: Ιουστινιανέ… Συ νικάς».
γράφει ο Θεοφάνης
Ύστερα έστειλε εναντίον των στασιαστών την αυτοκρατορική φρουρά με επικεφαλής τους στρατηγούς Ναρσή και Βελισάριο. Η φρουρά κύκλωσε το λαό στον ιππόδρομο και έγινε φοβερή σφαγή. Οι στασιαστές υποτάχτηκαν και οι δήμοι έχασαν οριστικά τη δύναμή τους.
Γλωσσάρι: Οι Δήμοι ήταν οργανωμένες ομάδες λαού στην Κωνσταντινούπολη και άλλες πόλεις που ανέπτυξαν αθλητικές και πολιτικές δραστηριότητες. Οι Δήμοι της Κωνσταντινούπολης ήταν οι Βένετοι (Γαλάζιοι), οι Πράσινοι, οι Λευκοί και οι Κόκκινοι.
Ένας διάλογος στον ιππόδρομο
Ο παρακάτω διάλογος έγινε στον ιππόδρομο ανάμεσα στους Πράσινους και τον αυτοκράτορα με τη βοήθεια ενός μανδάτορα, κήρυκα, πριν από τη στάση του «νίκα».
Πράσινοι: Χρόνια πολλά να ‘χεις, βασιλιά Ιουστινιανέ! Εσύ νικάς! Με αδικούνε, μόνε αγαθέ, δε βαστάω πια, ξέρει ο Θεός. Φοβάμαι να σου αναφέρω το όνομα εκείνου που με αδικεί, μήπως αυτός θα ευτυχήσει περισσότερο και εγώ πάθω χειρότερα.
Μανδάτορας: Δεν ξέρω κανέναν, που σε αδικεί…
Πράσινοι: Αυτός που λέω πως με αδικεί βρίσκεται στα τσαγκαράδικα.
Μανδάτορας: Κανένας δεν σε αδικεί…
Πράσινοι: Με αδικεί ο σπαθάριος Καλοπόδιος, δέσποτα βασιλιά!
Μανδάτορας: Δεν έχει λόγο να το κάνει αυτό ο Καλοπόδιος.
Πράσινοι: Τότε, Δέσποτα, ποιος σκότωσε τον ξυλοπώλη;
Μανδάτορας: Εσείς, τον σκοτώσατε και ανακατεύετε τους Βένετους.
Πράσινοι: Τώρα, μάλιστα! Κύριε ελέησον, πόσο ταλαιπωρείται η αλήθεια.
10-09-2024
!
