Διάβασε την παρακάτω πηγή. Ποιο γεγονός περιγράφει ;
«Θέλοντας λοιπόν και ο αχρείος σουλτάνος να κάνει, σαν βασιλιάς της Κωνσταντινούπολης, ό,τι έκαναν οι χριστιανοί αυτοκράτορες, προσκάλεσε τον πατριάρχη να καθίσει, να φάει και να συζητήσει μαζί του.
Μόλις εκείνος έφτασε στο παλάτι του, τον δέχτηκε με μεγάλη τιμή, συζήτησε μαζί του πολλή ώρα και του έδωσε αμέτρητες υποσχέσεις. Όταν ήρθε η ώρα να φύγει, ο σουλτάνος έβγαλε μια πολύτιμη ποιμαντορική ράβδο και τον παρακάλεσε να τη δεχτεί σαν δώρο. Ύστερα, θέλοντας και μη, ο πατριάρχης κατέβηκε μαζί του στην αυλή, όπου τον ανέβασε σε ένα άλογο που περίμενε έτοιμο και έδωσε εντολή στους άρχοντες της Αυλής του να τον συνοδέψουν με όλες τις τιμές. Πραγματικά οι αυλικοί, άλλοι μπροστά και άλλοι πίσω από τον πατριάρχη, τον συνόδεψαν μέχρι το σεπτό Αποστολείο, το οποίο είχε παραχωρήσει ο σουλτάνος για πατριαρχείο.
Ο ασεβέστατος και εξολοθρευτής των χριστιανών σουλτάνος, πονηρός και πανούργος σαν αλεπού, δεν τα έκανε όλα αυτά από ευλάβεια ή από καλοσύνη, αλλά για να ακούσουν οι χριστιανοί τις υποσχέσεις του και να έρθουν να κατοικήσουν στην Κωνσταντινούπολη η οποία είχε ερημωθεί από το μακρόχρονο πόλεμο και προπάντων μετά την κατάληψη της από τους Τούρκους.
Έδωσε επίσης στον πατριάρχη ορισμένα γραπτά διατάγματα με τη σουλτανική σφραγίδα και την υπογραφή του, ούτως ώστε κανένας να μην τον ενοχλεί ή να του φέρνει αντιρρήσεις. Με τα διατάγματα αυτά ο πατριάρχης θα έμενε για πάντα ανενόχλητος, αφορολόγητος και ασφαλισμένος από κάθε κίνδυνο, τόσο ο ίδιος όσο και οι διάδοχοί του, καθώς και οι υπόλοιποι ιερείς που βρίσκονταν κάτω από την εξουσία του»
Αποσπάσματα από το Χρονικό της Άλωσης του Γ. Φραντζή
Η κατάκτηση του βυζαντινού κράτους από τους Οθωμανούς, το 1453, ήρθε ως φυσική συνέπεια της παρακμής του.
Μέσα σε δυο αιώνες όλα τα εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είχαν κατακτηθεί.
Μόνο τα Ιόνια νησιά, με εξαίρεση την Λευκάδα για κάποια διαστήματα, δεν πέρασαν ποτέ στην οθωμανική εξουσία, αλλά βρίσκονταν κάτω από την κατοχή των Βενετών (μέχρι το 1797), και αργότερα των Γάλλων και των Άγγλων.
Ο Πατριάρχης, εκτός από θρησκευτικός ηγέτης, ήταν και εκπρόσωπος του ρουμ μιλλέτ, των υπόδουλων δηλαδή Ορθόδοξων Χριστιανών και λογοδοτούσε στο Σουλτάνο για τις πράξεις τους. Έτσι, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Εκκλησία δεν είχε μόνο θρησκευτικά καθήκοντα αλλά αποφάσιζε και για πολλές υποθέσεις, όπως π.χ. για τις κληρονομιές. Παράλληλα, ο Πατριάρχης είχε τη δυνατότητα να ιδρύει σχολεία και να επιβάλλει ειδική φορολογία στους πιστούς.
Κάποιοι ορθόδοξοι κληρικοί αντιμετώπιζαν την τουρκική κατάκτηση ως θεραπεία σταλμένη από τον Θεό για τα σφάλματα των Βυζαντινών αυτοκρατόρων και του βυζαντινού λαού. Ωστόσο, υπήρχαν ιεράρχες, όπως ο Πατριάρχης Νεόφυτος ο Β’, που είχαν επηρεασθεί από τις ευρωπαϊκές ιδέες και αμφισβητούσαν την υποταγή στους Τούρκους.
Οι Φαναριώτες , Έλληνες από παλιές αρχοντικές οικογένειες που κατοικούσαν στη συνοικία Φανάρι της Κωνσταντινούπολης, σπούδαζαν στη Δυτική Ευρώπη, γνώριζαν ξένες γλώσσες και καταλάμβαναν υψηλές θέσεις στο οθωμανικό κράτος.
Οι Φαναριώτες, όπως και οι ιεράρχες, ήταν απόλυτα εξαρτημένοι από τις διαθέσεις του κάθε Σουλτάνου.
Από το 18ο αιώνα διορίζονταν από το σουλτάνο ηγεμόνες, στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες (σημερινή Ρουμανία).
Οι προεστοί ή κοτζαμπάσηδες ή δημογέροντες ήταν τοπικοί άρχοντες σε κάθε χωριό, υπεύθυνοι
Έλληνας προεστός του 18ου αιώνα με την επίσημη στολή του, Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη
για τη συγκέντρωση των φόρων. Υπολόγιζαν τον φόρο που αναλογούσε σε κάθε κάτοικο.Πολλοί από αυτούς απέκτησαν μεγάλη περιουσία και πολιτική δύναμη.
«Οι κοτζαμπάσηδες ήταν χωρισμένοι σε δύο παρατάξεις και καθεμιά ακολουθούσε και υπηρετούσε αντίστοιχη τουρκική παράταξη. Κάθε παράταξη ήθελε να έχει την εξουσία, για να διοικεί τον τόπο και να πλουτίζει. Και η μια και η άλλη παράταξη ξόδευαν και όποια έβγαινε έπειτα νικήτρια και είχε πασά δικό της, όλα τα έξοδα τα φόρτωνε στους ραγιάδες»
Φωτάκου, Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επανάστασης
Λεξιλόγιο
Φανάρι :συνοικία της Κωνσταντινούπολης, που βρίσκεται η έδρα του Οικουμενικού
Φανάρι : συνοικία της Κωνσταντινούπολης
Πατριαρχείου.
Ραγιάς : ο χριστιανός υπήκοος του σουλτάνου. Αραβικής προέλευσης λέξη (ράγι=κοπάδι) που χρησιμοποιούσαν οι Οθωμανοί για τους μη μουσουλμάνους κατοίκους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η σημασία της λέξης ήταν περιφρονητική και είχε την έννοια του σκλάβου.
1. Η Οθωμανική αυτοκρατορία ήταν ένα τεράστιο κράτος, που έφτασε να απλώνεται από τη βόρεια Αφρική ως την κεντρική Ευρώπη και από την Αδριατική ως την Περσία. Η αρχή της τοποθετείται γύρω στο 1300 μ.Χ. και η διάλυση της το 1918.
2. Δημιουργοί της οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν οι Οθωμανοί Τούρκοι. Αρχηγός της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν ο σουλτάνος. Ο πρώτος του γιος (πρωτότοκος) έπαιρνε τη θέση του μετά το θάνατο του. Ρόλο πρωθυπουργού είχε ο Μεγάλος Βεζίρης. Πασάδες λέγονταν οι διοικητές περιοχών (π.χ. ο πασάς της Ηπείρου) που διορίζονταν από τη κεντρική διοίκηση της Κωνσταντινούπολης. Η κεντρική διοίκηση που είχε για έδρα της το παλάτι του σουλτάνου λεγόταν Υψηλή Πύλη.
3. Ο πληθυσμός της οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν χωρισμένος σε μιλέτ (ένα σύνολο ανθρώπων με κοινή θρησκεία).
Υπήρχαν:
α. το μουσουλμανικό μιλέτ,
β. το μιλέτ των χριστιανών,
γ. το μιλέτ των Εβραίων και
δ. το μιλέτ των Αρμενίων.
Κάθε μιλέτ είχε τον αρχηγό του, που εκπροσωπούσε το συγκεκριμένο πληθυσμό. Ο επικεφαλής του κάθε μιλλέτ διοριζόταν από το Σουλτάνο, έμενε στην Κωνσταντινούπολη και υποχρεωνόταν να του είναι πιστός.
4. Όσοι ανήκαν στο μουσουλμανικό μιλέτ είχαν περισσότερα δικαιώματα (π.χ. μπορούσαν να αποκτήσουν όλα τα αξιώματα, γίνονταν μάρτυρες στα δικαστήρια, η μαρτυρία τους βάρυνε περισσότερο). Όλοι οι υπόλοιποι έφτιαχναν μια μεγάλη ομάδα, αυτή των απίστων. Οι άπιστοι έπρεπε να πληρώνουν περισσότερους φόρους και υπάγονταν στη διαδικασία του παιδομαζώματος.
Rûm είναι η τουρκική μορφή της ελληνικής λέξης «Ρωμιός» που αναφερόταν σε όσους προέρχονταν από την ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Με την ονομασία «Ρωμιοί» (Rûm) ήταν γνωστοί οι ορθόδοξοι πληθυσμοί, ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι, τουρκόφωνοι, που κατοικούσαν στα εδάφη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας τα οποία παλαιότερα ανήκαν στο Βυζάντιο.
6. Αρχηγός του χριστιανικού μιλέτ (ρουμ μιλέτ) ήταν ο πατριάρχης, ο οποίος εκτός από θρησκευτικές αρμοδιότητες είχε και άλλες
Ο Σουλτάνος Μωάμεθ ο Β΄ παραδίδει το φιρμάνι με τα προνόμια στον Πατριάρχη Γεννάδιο
(π.χ. δικαστικές). Υπήρχε θρησκευτική ελευθερία αν και υπήρξαν και επεισόδια βίαιης αλλαγής θρησκείας (εξισλαμισμός) και θρησκευτικές διακρίσεις. Το Πατριαρχείο αναγνωρίζονταν από τους Οθωμανούς ως η ηγεσία όλων των υπόδουλων ορθόδοξων χριστιανών.
7. Καθοριστικός παράγοντας της καθημερινότητάς των χριστιανών ήταν η Εκκλησία. Από αυτήν πήγαζαν οι αντιλήψεις με βάση τις οποίες ερμηνευόταν η κοινωνική πραγματικότητα και ο κόσμος. Την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, η Εκκλησία ως θεσμός, αλλά και ως τόπος αναλαμβάνει διπλό ρόλο. Ο εκκλησιασμός και η θρησκευτική ζωή συντελούν στην ψυχική επαφή και ενότητα των Ρωμιών και τους βοηθούν να διατηρήσουν την πολιτιστική τους αυτοτέλεια. Από την άλλη ο ναός, εκτός από χώρος πίστης και λατρείας, γίνεται τόπος κοινωνικής ενότητας — εκεί συγκεντρώνεται η κοινότητα και οι πιστοί επικοινωνούν μεταξύ τους στις ποικίλες κοινωνικές εκδηλώσεις: γάμους, βαπτίσεις, συζητήσεις για οικονομικά και πολιτικά θέματα.
Μετά το 1204 μ.Χ. όπου οι Σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, οι Βενετοί και οι σύμμαχοί τους, κατέκτησαν σημαντικά σημεία της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Τότε ξεκινάει η χρονική περίοδος της Λατινικής κυριαρχίας ή ενετοκρατίας.
Τέλος της θεωρείται το 1566 μ.Χ., όταν πια κυριάρχησαν παντού στην περιοχή οι Οθωμανοί και καταλύθηκαν τα ενετικά κράτη, που είχαν συσταθεί στον ελληνικό χώρο, δηλαδή μία περίοδος 3,5 αιώνων.
Η Κρήτη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών το 1669, ενώ τα Επτάνησα έμειναν στην κυριαρχία των Βενετών για εκατό χρόνια ακόμα, οπότε πέρασαν διαδοχικά στα χέρια όλων των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής.
Κοινωνικές τάξεις στην Κρήτη την εποχή της Βενετοκρατίας
Το κάστρο που έχτισαν οι Βενετοί στο Ηράκλειο
1. Στην ανώτατη κοινωνική βαθμίδα ανήκαν οι ευγενείς οι Βενετοί ευγενείς και φεουδάρχες (φεουδάρχες = μεγαλογαιοκτήμονες, φέουδο = μεγάλη έκταση γης). Οι ευγενείς ήταν καθολικοί, άποικοι, είχαν πλήρη πολιτικά δικαιώματα και κατείχαν τα μεγαλύτερα φέουδα.
2. Αριστοκράτες δεύτερης κατηγορίας ήταν οι Κρητικοί ευγενείς απόγονοι της παλιάς ελληνικής αριστοκρατίας.
3. Οι κάτοικοι των πόλεων, όσοι δεν ήταν ευγενείς, ονομάζονταν πολίτες ή αστοί. Η τάξη αυτή απαρτίζονταν από δημόσιους υπαλλήλους και ελεύθερους επαγγελματίες.
4. Στην κατώτερη κοινωνική βαθμίδα ανήκε ο λαός των πόλεων και της υπαίθρου. Οι χωρικοί δούλευαν στα κτήματα του δημοσίου ή των ιδιωτών, κατέβαλλαν φόρους και ήταν υποχρεωμένοι σε αγγαρείες. Η πιο βαριά αγγαρεία ήταν στις γαλέρες. Πολλές φορές σε όσους έπεφτε αυτή η αγγαρεία αναγκάζονταν για να την αποφύγουν να τρέπονται σε φυγή στα βουνά ή να πουλούν την περιουσία τους για να πληρώσουν αντικαταστάτες.
Τέχνη
Σε επίσκεψή μας στο Βυζαντινό μουσείο θα έχουμε τη δυνατότητα να διακρίνουμε τις επιρροές της
Άγιος Γεώργιος, 1746, Ζάκυνθος, έργο του Ζακυνθινού ιερέα Νικολάου Καντούνη
αναγέννησης και της δυτικής τέχνης στη βυζαντινή τέχνη. Να παρατηρήσουμε τα ιταλοκρητικά έργα, θρησκευτικές εικόνες που έφτιαχναν κρητικοί αγιογράφοι επηρεασμένοι από τη δυτική τέχνη.
Να δούμε επίσης, ότι πολλοί κρητικοί αγιογράφοι κατέφυγαν στα Επτάνησα μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Οθωμανούς και να παρατηρήσουμε την εξέλιξη της αγιογραφίας με ακόμα πιο έντονες ιταλικές επιρροές που ξεπερνούσαν τις φόρμες της βυζαντινής τέχνης.
Παρατήρησε προσεκτικά τον παρακάτω πίνακα. Προσπάθησε να τον περιγράψεις με λίγα λόγια. Τι συμβαίνει εδώ ;
Κατά το 18ο αιώνα η Βρετανική Αυτοκρατορία κατείχε δεκατρείς αποικίες στη βόρεια Αμερική
Οι πρώτες 13 αποικίες καθώς και οι υπόλοιπες περιοχές που κατέκτησε η Αγγλία.
Οι αποικίες είχαν κατά τα τέλη του 18ου αιώνα αναπτυχθεί οικονομικά και διέθεταν σε πολιτικό επίπεδο μεγάλη αυτονομία. Η υποχρέωση, όμως, των κατοίκων των αποικιών να διατηρούν εμπορικές σχέσεις μόνο με την Βρετανία αποτελούσε αιτία δυσαρέσκειας και έντασης.
Η δυσαρέσκεια κορυφώθηκε, όταν η Βρετανική Αυτοκρατορίαεπέβαλε στις αποικίες πρόσθετη φορολογία σε μια σειρά από προϊόντα, όπως το τσάι και η ζάχαρη.
Τι απεικονίζει ο πίνακας :
«Γιορτή του τσαγιού» της Βοστώνης. Τη νύχτα της 16ης προς τη 17η Δεκεμβρίου 1773,
αγανακτισμένοι κάτοικοι της Βοστώνης ρίχνουν στη θάλασσα 340 κιβώτια τσαγιού που ανήκαν σε βρετανική εταιρεία.
Τον 18ο αιώνα, το αμερικανικό έδαφος αποτελούσε αποικία διάφορων ευρωπαϊκών χωρών, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ολλανδία και, φυσικά, η Μεγάλη Βρετανία. Όλα ξεκίνησαν όταν, τον Μάιο του 1773, το βρετανικό κοινοβούλιο πέρασε το λεγόμενο “Tea Act”, με σκοπό την ενίσχυση της οικονομικά εξασθενημένης Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών. Το συγκεκριμένο νομοθέτημα μπορεί να ήταν ευχάριστο για την Εταιρεία, όχι όμως για τους κατοίκους των δεκατριών αμερικανικών αποικιών.
Οι πολίτες των αποικιών θεωρούσαν πως το νομοθέτημα αυτό παραβίαζε τα δικαιώματα τους ως Βρετανών πολιτών. Έτσι, τον Δεκέμβριο του 1773, στην Βοστόνη, μια ομάδα ανδρών, ορισμένοι μεταμφιεσμένοι σε Ινδιάνους, ανέβηκε στα πλοία της εταιρείας Ανατολικών Ινδιών και πέταξε όλο το τσάι στην θάλασσα.
“No taxation without representation” (“Καμία φορολογία χωρίς αντιπροσώπευση») διακήρυτταν. Δηλαδή, όχι επιβολή φόρων από ένα κοινοβούλιο που δεν εκπροσωπείται από κανέναν. Το συγκεκριμένο κίνημα, που αργότερα ονομάστηκε “Boston Tea Party”, κατάφερε να μποϊκοτάρει το εμπόριο τσαγιού σε ακόμη τρεις αποικίες, ξεκινώντας μια αντιπαράθεση με την Βρετανική Αυτοκρατορία που σταδιακά θα οδηγούσε στην Αμερικανική Επανάσταση. Το Boston Tea Party, όμως, πέραν του να προετοιμάσει το έδαφος για την Αμερικανική Επανάσταση, σηματοδότησε και άλλο ένα μεγάλο γεγονός: την στροφή της Αμερικής, από το τσάι, στον καφέ.
Μετά τα γεγονότα της Βοστώνης ξέσπασε η Αμερικανική Επανάσταση.
Οι Βρετανοί αντέδρασαν, στέλνοντας 4.000 στρατιώτες να καταλάβουν τη Βοστόνη. Όταν αγγλικές δυνάμεις στάλθηκαν για να πάρουν στρατιωτικό υλικό από την πόλη Κόνκορντ της Μασαχουσέτης στις 19 Απριλίου1775, συνάντησαν αντίσταση από την πολιτοφυλακή της Μασαχουσέτης. Οι Αμερικανοί κατάφεραν να σταματήσουν τους Άγγλους και να τους αναγκάσουν να γυρίσουν πίσω στη Μεγάλη Βρετανία έχοντας βαριές απώλειες. Η σύγκρουση είχε αρχίσει.
Ο αγγλικός στρατός, τελικά παραδόθηκε στις 19 Οκτωβρίου1781. Ο πόλεμος έληξε επίσημα με την συνθήκη του Παρισιού στις 3 Σεπτεμβρίου1783, με την οποία η Αγγλία παραχωρούσε τα εδάφη της στις ΗΠΑ. Τα τελευταία αγγλικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την ήπειρο στις 25 Νοεμβρίου1783.
Η ιδεολογία της Αμερικανικής Επανάστασης στηρίχθηκε στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας που ψηφίστηκε στις 4 Ιουλίου 1776. Το έγγραφο αυτό, αποτελεί την πρώτη πρακτική εφαρμογή των πολιτικών ιδεών του Διαφωτισμού.
Απόσπασμα από τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας
Θεωρούμε ως αναμφισβήτητες τις παρακάτω αλήθειες: όλοι οι άνθρωποι γεννήθηκαν ίσοι και ο Δημιουργός τους προίκισε με ορισμένα αναφαίρετα δικαιώματα. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται η ζωή, η ελευθερία και η επιδίωξη της ευτυχίας. Οι κυβερνήσεις εγκαταστάθηκαν από τους ανθρώπους για να εξασφαλίσουν αυτά τα δικαιώματα και η δίκαιη εξουσία πηγάζει από τη συγκατάθεση των κυβερνώμενων. Κάθε φορά που μια μορφή διακυβέρνησης αποδεικνύεται καταστροφική για το σκοπό αυτό, ο λαός έχει δικαίωμα να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει μια νέα κυβέρνηση.
Η διακήρυξη της ανεξαρτησίας, έργο ζωγραφισμένο από τον Τζον Τράμπουλ, που δείχνει την πενταμελή επιτροπή η οποία είναι επικεφαλής της σύνταξης της διακήρυξης, το 1776 καθώς παρουσιάζει την δουλειά της στο Δεύτερο Ηπειρωτικό Κογκρέσο
Αμερικάνικη Επανάσταση (1776) – με λίγα λόγια
Οι άποικοι της Βόρειας Αμερικής εξεγέρθηκαν εναντίον της Αγγλίας.
Το αποτέλεσμα της επανάστασης ήταν η δημιουργία των Η.Π.Α.
Τα προοδευτικά αιτήματα των επαναστατών (δημοκρατία, ελευθερία λόγου και έκφρασης, νομική ισότητα) εκφράστηκαν στη Διακήρυξη της Αμερικάνικης Ανεξαρτησίας (Ιούλιος 1776)
Τα δικαιώματα αυτά αφορούσαν όμως μόνο τους λευκούς άνδρες με ιδιοκτησία. Δεν αφορούσαν τις γυναίκες, τους δούλους από την Αφρική και τους ιθαγενείς Αμερικάνους (ινδιάνους).
03-11-2024
