Ο θαλασσοπόρος

Στίχοι: Ρίτα Παππά

 

Έχω ένα καράβι, τόσο, με πανιά,

θάλασσες αφήνει, θάλασσες περνά.

Άφωνος στον κίνδυνο και θαλασσομάχος,
ταξιδεύω σχίζοντας πέλαγα μονάχος.

Στου περιβολιού μας τη δεξαμενή
τα νερά τους σμίγουν πέντε ωκεανοί!

Γύρω περιμένουν στις ακτές οι κάβοι
δίπλα τους ν” αράξει τ” άσπρο το καράβι.

Στην Ινδία, στο Βόλγα, στο Μισισιπή
τρέχει το καράβι μου, πάει σαν αστραπή.

Το φεγγάρι μέσα απ” το πυκνό πλατάνι

Προς τα πολυτρίχια, λίγο παρακεί,
το τιμόνι αν στρίψω, να κι η Αφρική.

Πίσω απ” του κισσού μας τη χλωρή κουρτίνα,
έγια μόλα, βάζω πλώρη για την Κίνα.

Το Σουέζ, την Πόλη και τον Παναμά,
ως να με φωνάξει για φαΐ η μαμά.

Καθισμένος πλάι σε μια γλάστρα δυόσμο
δέκα χρονών πλοίαρχος, γνώρισα τον κόσμο!

 

θαλασσοπόρος  : αυτός που κάνει μακρινά ταξίδια, που διασχίζει τις θάλασσες (ειδικότ. για τους ναυτικούς της εποχής των γεωγραφικών εξερευνήσεων και ανακαλύψεων): Πορτογάλοι θαλασσοπόροι έφτασαν πρώτοι στις Iνδίες. Tολμηρός ~ πέρασε με κότερο τον Aτλαντικό.

θαλασσομάχος  : αυτός που παλεύει με τα κύματα της θάλασσας· έμπειρος ναυτικός

κάβοι  : ακρωτήρια

πολυτρίχια  : φυτά με πολύ μακριά και λεπτά φύλλα που μοιάζουν με τρίχες

βάζω πλώρη: ξεκινώ για κάπου

πλώρη: το μπροστινό τμήμα του πλοίου

έγια μόλα :  ρυθμικό παράγγελμα για να τραβούν κουπί οι βαρκάρηδες· συνήθως συμπληρώνεται από το έγια λέσα

Ινδία: κράτος της Ν. Ασίας. Το δεύτερο σε πληθυσμό κράτος της Γης(1.028.610.328 κατ). Στην Ινδία εμφανίστηκαν στην αρχαιότητα σπουδαίοι πολιτισμοί… ΚΛΙΚ

Βόλγας: ποταμός, ο μεγαλύτερος της Ευρώπης(3.690 χλμ ), βρίσκεται στο ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας και είναι πλωτός σε όλο το μήκος του… ΚΛΙΚ

 

Μισσισιπής: ποταμός, ο μεγαλύτερος της Αμερικής(3.734 χλμ). Βρίσκεται στη Β. Αμερική, εκβάλλει στον κόλπο του Μεξικού και είναι σε ένα μέρος του πλωτός… ΚΛΙΚ

Κίνα: κράτος της Α. Ασίας. Το μεγαλύτερο σε πληθυσμό στη Γη(1.338.612.968 κατ.)… ΚΛΙΚ

Σουέζ: πλωτή τεχνητή διώρυγα, η μεγαλύτερη στη Γη(168 χλμ). Συνδέει τη Μεσόγειο θάλασσα με την Ερυθρά… ΚΛΙΚ

Πόλη: η Κωνσταντινούπολη. Η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας βρίσκεται στο Ευρωπαϊκό μέρος της. Υπήρξε πρωτεύουσα και της Βυζαντινής αυτοκρατορίας… ΚΛΙΚ

Παναμάς: κράτος της Κεντρικής Αμερικής. Βρίσκεται στον ισθμό που ενώνει τη Β. με την Ν. Αμερική. Εκεί κατασκευάστηκε και η Διώρυγα του Παναμά με σκοπό τη σύνδεση των δύο ωκεανών… ΚΛΙΚ

 

 

Σεβάχ ο θαλασσινός

Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Πρώτη εκτέλεση: Μάνος Λοΐζος

Στο φιλντισένιο μου μαρκούτσι
γαλέρες έρχονται και πάνε,
ρεσάλτα κάνουνε οι μούτσοι
κι οι πειρατές μεθοκοπάνε
στο καπηλειό το λιμανίσιο.

Θάλασσα, πικροθάλασσα,
γιατί να σ” αγαπήσω;

Σαρακηνοί και Βενετσάνοι
πιάνουν και δένουν στο κατάρτι
ελόγου μου τον καπταν-Γιάννη,
το παλικάρι, τον αντάρτη,
τον άντρακλα τον πελαγίσιο.

Θάλασσα, πικροθάλασσα,
γιατί να σ” αγαπήσω;

Κι εκεί στου μακελειού την άψη
δαγκώνω τα σχοινιά, τα λύνω,
και, μα τον Άγιο Κωνσταντίνο,
όλους τους ρίχνω μες στη χάση,
δεμένους με τα χέρια πίσω.

Θάλασσα, πικροθάλασσα,
πώς να μη σ” αγαπήσω;

 

Ομοιοκαταληξία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ομοιοκαταληξία το χαρακτηριστικό δύο ή περισσότερων στίχων μιας στροφής να τελειώνουν με ομόηχες λέξεις ή συλλαβές.

Άρχισε να χρησιμοποιείται στην ποίηση κατά τούς Αλεξανδρινούς χρόνους.Όπως πολλοί από τους σύγχρονους ποιητές και οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν ομοιοκαταληξίες στα ποιήματα τους, και επιπλέον το θεωρούσαν άσχημο, είχαν όμως μέτρο.

Η ομοιοκαταληξία λέγεται ακόμη και ρίμα και στην κα­θαρεύουσα την έλεγαν «ομοιοτέλευτον». Που τελειώνει δηλαδή κατά όμοιο τρόπο.

 

Λόγω του ότι η ομοιοκαταληξία είναι φωνητικό φαινόμενο, η ορθογραφία έχει μηδενική σημασία.
Διάκριση της ομοιοκαταληξίας γίνεται σύμφωνα με τα ζεύγη ομοιοκαταληξίας των στίχων:

α) ζευγαρωτή : Ο πρώτος στίχος ομοιοκαταληκτεί με το δεύτερο, ο τρίτος με τον τέταρτο, ο πέμπτος με τον έκτο κτλ.

β) πλεχτή : μέσα σ’ ένα τετράστιχο, ο πρώτος με τον τρίτο και ο δεύτερος με τον τέταρτο.

γ) σταυρωτή : σε τετράστιχο ο πρώτος με τον τέταρτο και ο δεύτερος με τον τρίτο.

δ) ζευγαροπλεχτή : μέσα σ’ ένα εξάστιχο, ο πρώτος με το δεύτερο, ο τέταρτος με τον πέμπτο και ο τρίτος με τον έκτο.

ε) ανάκατη : χωρίς ορισμένη σειρά

στ) εσωτερική : σε μερικά ποιήματα βρίσκεται και στον ίδιο στίχο ομοιοκαταληξία. π.χ. καράβια πρωτοτάξιδα δίχως κατάρτια, ξάρτια, μες στα πλάτια της θάλασσας, που δέρνει-τα ακυβέρνητα (Μαλακάσης)

ζ) αντίλαλος : Ο δεύτερος στίχος όχι μόνο ομοιοκαταληκτεί με τον πρώτο, αλλά περιέχεται κι ολόκληρος μέσα σ’ αυτόν. π.χ. πάρε φωτιά και κάψε με κι αντάμα με τη στάχτη μου τ’ άχτι μου (Εφταλιώτης)

Στροφή : Ένα ρυθμικό σύνολο από περισσότερους στίχους αποτελεί τη στροφή. Κάθε στροφή κλείνει συνήθως και ολόκληρο νόημα. Στα τυπωμένα ποιήματα, ανάμεσα από τις διάφορες στροφές, με­σολαβεί ένα λευκό διάστημα. Στην ελληνική ποίηση η στροφή αποτελείται συνήθως από τέσσερις στίχους. Υπάρχουν όμως και στροφές με τρεις, πέντε, έξι ή οχτώ στίχους.