Η στάση του «Νίκα»

Ο Ιουστινιανός αντιμετώπισε το 532 μ.Χ. μια σοβαρή εξέγερση του λαού της Κωνσταντινούπολης, που λίγο έλειψε να του στοιχίσει το θρόνο. Η εξέγερση ξεκίνησε από τον ιππόδρομο και απλώθηκε σ’ όλη την Κωνσταντινούπολη.

Σε κάποια ιπποδρομία εκπρόσωποι του δήμου των Πρασίνων, δυσαρεστημένοι απ’ τη βαριά φορολογία και την κακή διοίκηση, διαμαρτυρήθηκαν στον αυτοκράτορα.

Ο Ιουστινιανός αρνήθηκε να ικανοποιήσει τα αιτήματα των Πρασίνων και απείλησε να τιμωρήσει τους πρωταίτιους της διαμαρτυρίας. Αυτό έγινε αφορμή να ενωθούν οι δήμοι και να κάνουν επανάσταση. Ξεχύθηκαν στους δρόμους με το σύνθημα «νίκα, νίκα». Έσπασαν τις πόρτες των φυλακών, ελευθέρωσαν τους κρατούμενους, λεηλάτησαν την Πόλη και μεγάλο μέρος της το παρέδωσαν στις φλόγες. Τότε κάηκε ο ναός της Αγίας Σοφίας και λίγο έλειψε να καούν τα ανάκτορα.

Ο Ιουστινιανός βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Σκέφτηκε για μια στιγμή να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη. Όμως, την τελευταία στιγμή τον συγκράτησε η αυτοκράτειρα Θεοδώρα.

Τότε ο Ιουστινιανός έστειλε δικούς του ανθρώπους να αναμειχθούν με το λαό και να τον διασπάσουν.

Βγήκε ο Ναρσής στον Ιππόδρομο και κατόρθωσε να πάρει μερικούς από τους Βένετους, εξαγοράζοντάς τους με χρήματα. Αυτοί άρχισαν να φωνάζουν: Ιουστινιανέ… Συ νικάς».

γράφει ο Θεοφάνης

Ύστερα έστειλε εναντίον των στασιαστών την αυτοκρατορική φρουρά με επικεφαλής τους στρατηγούς Ναρσή και Βελισάριο. Η φρουρά κύκλωσε το λαό στον ιππόδρομο και έγινε φοβερή σφαγή. Οι στασιαστές υποτάχτηκαν και οι δήμοι έχασαν οριστικά τη δύναμή τους.

Γλωσσάρι: Οι Δήμοι ήταν οργανωμένες ομάδες λαού στην Κωνσταντινούπολη και άλλες πόλεις που ανέπτυξαν αθλητικές και πολιτικές δραστηριότητες. Οι Δήμοι της Κωνσταντινούπολης ήταν οι Βένετοι (Γαλάζιοι), οι Πράσινοι, οι Λευκοί και οι Κόκκινοι.

Ένας διάλογος στον ιππόδρομο

Ο παρακάτω διάλογος έγινε στον ιππόδρομο ανάμεσα στους Πράσινους και τον αυτοκράτορα με τη βοήθεια ενός μανδάτορα, κήρυκα, πριν από τη στάση του «νίκα».

Πράσινοι: Χρόνια πολλά να ‘χεις, βασιλιά Ιουστινιανέ! Εσύ νικάς! Με αδικούνε, μόνε αγαθέ, δε βαστάω πια, ξέρει ο Θεός. Φοβάμαι να σου αναφέρω το όνομα εκείνου που με αδικεί, μήπως αυτός θα ευτυχήσει περισσότερο και εγώ πάθω χειρότερα.

Μανδάτορας: Δεν ξέρω κανέναν, που σε αδικεί…

Πράσινοι: Αυτός που λέω πως με αδικεί βρίσκεται στα τσαγκαράδικα.

Μανδάτορας: Κανένας δεν σε αδικεί…

Πράσινοι: Με αδικεί ο σπαθάριος Καλοπόδιος, δέσποτα βασιλιά!

Μανδάτορας: Δεν έχει λόγο να το κάνει αυτό ο Καλοπόδιος.

Πράσινοι: Τότε, Δέσποτα, ποιος σκότωσε τον ξυλοπώλη;

Μανδάτορας: Εσείς, τον σκοτώσατε και ανακατεύετε τους Βένετους.

Πράσινοι: Τώρα, μάλιστα! Κύριε ελέησον, πόσο ταλαιπωρείται η αλήθεια.

Θεοφάνους, Χρονογραφία