16-12-2021Περιληπτικά
Η Επανάσταση ξεκίνησε ταυτόχρονα και στην Πελοπόννησο (Μάρτιος 1821) αλλά και στη Στερεά Ελλάδα και στα 
νησιά. Αποτέλεσμα της υπεροχής των Ελλήνων στη θάλασσα ήταν τα νησιά να μένουν ελεύθερα ενώ οι Οθωμανοί εμποδίζονταν να αποβιβάσουν στρατό. Πρόταση του Κολοκοτρώνη ήταν να καταλάβουν την Τριπολιτσά που ήταν το διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο της Πελοποννήσου. Αν έπεφτε αυτή στα χέρια των επαναστατών τα υπόλοιπα κάστρα δε θα άντεχαν για πολύ. Η πολιορκία της Τριπολιτσάς ξεκίνησε.
Οι Οθωμανοί την περίοδο αυτή βρίσκονταν σε πόλεμο με τον Αλή πασά των Ιωαννίνων. Ο Χουρσίτ πασάς (διοικητής της Πελοποννήσου που είχε αναλάβει την καταστολή της εξέγερσης του Αλή πασά) ανησύχησε και έστειλε στρατό να βοηθήσει τους πολιορκημένους. Οι οπλαρχηγοί της Στερεάς ανέλαβαν να αποκόψουν την πορεία των Τούρκων. Στο πεδίο της μάχης έπεσαν σημαντικοί αγωνιστές όπως ο ο Αθανάσιος Διάκος (στην Αλαμάνα). Όμως ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έκλεισε το δρόμο στους Τούρκους με λιγοστές δυνάμεις στο Χάνι της Γραβιάς. Τελικά ο τουρκικός στρατός δεν μπόρεσε να περάσει στην Πελοπόννησο.
Στο μεταξύ η Τριπολιτσά αβοήθητη έπεσε στα χέρια των Ελλήνων μετά από φοβερή πολιορκία. Το σχέδιο του Κολοκοτρώνη είχε πετύχει.
Α. Οι Οθωμανοί καλούν τους προεστούς στην Τρίπολη (ανάπτυξη επιχειρηματικού λόγου)
Οι Οθωμανοί, ανήσυχοι μετά τις πρώτες επαναστατικές κινήσεις κάλεσαν προληπτικά τους αρχιερείς και τους 
προεστούς στην Τριπολιτσά (Τρίπολη). Γιατί άραγε το έκαναν αυτό ;
Οι προεστοί βρέθηκαν μπροστά σε δίλημμα. Πολλοί από αυτούς ήταν διστακτικοί και θεωρούσαν ότι δεν έπρεπε να ξεκινήσει η επανάσταση. Αν πήγαιναν κινδύνευαν να φυλακιστούν ή να εκτελεσθούν.
Αν δεν πήγαιναν οι Οθωμανοί θα θεωρούσαν ότι είναι υπεύθυνοι για την επανάσταση, άρα πάλι κινδύνευαν. Οι προεστοί έκαναν μια σύσκεψη για να αποφασίσουν τι στάση θα κρατήσουν.
Προσπαθήστε να αναπτύξετε επιχειρήματα υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης.
Τι λέτε να έκαναν τελικά ;
Ακολουθεί συζήτηση για τα πραγματικά γεγονότα. Tο μεγαλύτερο μέρος των προεστών και των αρχιερέων δεν πήγαν στην Τριπολιτσά και υποχρεωτικά ακολούθησαν πλέον το δρόμο της επανάστασης. Προσήλθαν σύμφωνα με τις πηγές, 16 προεστοί και 8 αρχιερείς οι οποίοι φυλακίστηκαν και απελευθερώθηκαν από τους επαναστάτες μετά την άλωση της Τριπολιτσάς. Με βάση το αποτέλεσμα συζητάμε αν η επιλογή των Οθωμανών ήταν αποτελεσματική. Επίσης, εδώ παίρνουμε υπόψη μας ότι οι Οθωμανοί θεωρούσαν ότι αρχηγοί των Ελλήνων ήταν οι προεστοί και οι αρχιερείς, δηλαδή οι παραδοσιακοί εκπρόσωποι του ρουμ μιλέτ. Δεν είχαν κατανοήσει όμως ότι ήδη είχαν αναδειχτεί και άλλες ηγετικές ομάδες, όπως οι Φιλικοί, οι Φαναριώτες και οι οπλαρχηγοί.
Πηγή για τους χάρτες που χρησιμοποιούνται στις αναρτήσεις που αφορούν την ελληνική επανάσταση :
2ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Αθανασίου
Β. Η Επανάσταση ξεκινάει στη Νότια Ελλάδα
Οι προϋποθέσεις για την επιτυχία της ελληνικής επανάστασης ήταν σαφώς καλύτερες στον νότιο ελλαδικό χώρο, από ότι στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες. Οι ελληνικοί πληθυσμοί ήταν πυκνότεροι και η παρουσία οθωμανικού στρατού δεν ήταν ιδιαίτερα ισχυρή, ενώ τη δεδομένη στιγμή (1820-1822) μεγάλο μέρος των οθωμανικών δυνάμεων ήταν απασχολημένο στον πόλεμο εναντίον του Αλή πασά της Ηπείρου .
Στην αρχή φάνηκε ότι η Επανάσταση θα κάλυπτε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, αλλά σύντομα περιορίστηκε στην Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα και στα κοντινά νησιά. Στη Νότια Ελλάδα πολυάριθμοι Φιλικοί προετοίμαζαν και ανέμεναν τον ξεσηκωμό, υπήρχαν ένοπλα σώματα Ελλήνων (κλέφτες), ελληνικά εμπορικά σκάφη, ενώ πολλοί Έλληνες διέθεταν σημαντική εμπειρία ένοπλων συγκρούσεων τόσο στην ξηρά, όσο και στη θάλασσα. Επιπλέον, τα ορεινά εδάφη της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας διευκόλυναν τον κλεφτοπόλεμο. Για να αποκτήσει η Επανάσταση εθνικό χαρακτήρα χρειάστηκε να ξεπεραστούν οι διαφωνίες των τοπικών αρχόντων και κοτζαμπάσηδων. Σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της Επανάστασης έπαιξε ο Παπαφλέσσας και ο Θ. Κολοκοτρώνης που ξεσήκωσαν τους Έλληνες.
Η Επανάσταση ξεκίνησε το Μάρτιο του 1821 στην Πελοπόννησο, με επιθέσεις εναντίον οχυρωμένων Τούρκων στα Καλάβρυτα και στη Βότσιτσα (σημερινό Αίγιο). Στις 23 Μαρτίου 1821 καταλήφθηκε από τους Έλληνες επαναστάτες η Καλαμάτα και στις 24 η Πάτρα. Τον Απρίλη ξεσηκώθηκαν τα νησιά (Σπέτσες, Ύδρα, Ψαρά) και η Στερεά Ελλάδα.
Με την εξάπλωση της Επανάστασης η ηγεσία του στρατού ανατέθηκε στο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και στις 12 -13 Μάη δόθηκε η πρώτη αποφασιστική μάχη στο Βαλτέτσι, με αποτέλεσμα να απομονωθεί η Τριπολιτσά που ήταν το σημαντικότερο διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο των Οθωμανών. Τον Ιούνιο του 1821 έφτασε στην Πελοπόννησο ο Δημήτριος Υψηλάντης, στη θέση του αδελφού του Αλέξανδρου για να αναλάβει την αρχηγία της Επανάστασης. Η Επανάσταση είχε εδραιωθεί στην Νότια Ελλάδα.
Μετά τους πρώτους μήνες της Επανάστασης, οι Οθωμανοί ήθελαν να καταστείλουν την επανάσταση των Ελλήνων, στέλνοντας στρατό στην Πελοπόννησο. Ο Χουρσίτ Πασάς έστειλε 3.500 στρατιώτες για να υπερασπιστούν την Τριπολιτσά που ήταν το σημαντικότερο διοικητικό, εμπορικό και στρατιωτικό κέντρο των Οθωμανών. Ο Κολοκοτρώνης πρότεινε την πολιορκία της πόλης στην οποία συμμετείχε και ο Δ. Υψηλάντης που είχε αναλάβει την αρχηγία του Αγώνα. Η Τριπολιτσά έπεσε στα χέρια των επαναστατών το Σεπτέμβριο του 1821 και ακολούθησαν σφαγές και λεηλασίες.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Γ. Οι μάχες στη Στερεά Ελλάδα : Αλαμάνα, Γραβιά, Βασιλικά.
Διάβασε το δημοτικό τραγούδι :
Τ’ Aντρούτσου η μάνα χαίρεται, του Διάκου καμαρώνει.
Γιατί έχουν γιούς αρματωλούς και γιους καπεταναίους.
Ένας στο χάνι της Γραβιάς κι άλλος στην Aλαμάνα
τους Tούρκους εσκορπίσανε, σπαχήδες1 γενιτσάρους.2
1σπαχήδες: ειδικό σώμα Τούρκων πολεμιστών
2γενίτσαροι: σώμα επιλέκτων στρατιωτών που το αποτελούσαν χριστιανόπουλα τα οποία, μετά από αιχμαλωσία ή παιδομάζωμα, εξισλαμίζονταν
Σε ποια πρόσωπα αναφέρεται το δημοτικό τραγούδι και σε ποιες μάχες ;
Πότε έγιναν και τι γνωρίζεις γι’ αυτές;
Είναι ιστορικά ακριβής ο τελευταίος στίχος του τραγουδιού; Αν όχι γιατί;
Μελέτησε το παρακάτω κείμενο πριν απαντήσεις στις ερωτήσεις
Για να καταπνίξει την επαναστατική δραστηριότητα, ο Χουρσίτ Πασάς έστειλε από τα Ιωάννινα ισχυρό στρατό. Τον πολυάριθμο οθωμανικό στρατό περίμεναν στην Ηράκλεια και στις γέφυρες του Γοργοποτάμου και της Αλαμάνας οι οπλαρχηγοί Πανουργιάς, Ιωάννης Δυοβουνιώτης και Αθανάσιος Διάκος. Τον Απρίλιο του 1821 οι Τούρκοι εκδίωξαν τους υπερασπιστές των δύο πρώτων θέσεων. Έπειτα ενωμένοι στράφηκαν εναντίον των υπερασπιστών της Αλαμάνας.
Παρόλο που ο Διάκος ειδοποιήθηκε να εγκαταλείψει τη θέση του, αυτός συνέχισε να πολεμά. Τραυματίστηκε όμως και πιάστηκε αιχμάλωτος. Εκτιμώντας την ανδρεία του ο Ομέρ Βρυώνης, του πρότεινε να του χαρίσει τη ζωή με αντάλλαγμα να προσχωρήσει στον στρατό του. Ο Διάκος αρνήθηκε και θανατώθηκε με φρικτό τρόπο.
Η θυσία του νεαρού οπλαρχηγού έδειξε ότι η Επανάσταση του 1821 δεν ήταν μια απλή εξέγερση, αλλά αποφασιστικός αγώνας για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού. Επιπλέον ενέπνευσε τους Έλληνες αγωνιστές, που πήραν εκδίκηση για τον θάνατο του αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τους Οθωμανούς στο χάνι της Γραβιάς στις 8 Μαΐου του 1821.
Ο παλιός αρματολός της περιοχής Οδυσσέας Ανδρούτσος κλείστηκε στο χάνι με περίπου 100 άνδρες. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης οι πολεμιστές στο χάνι, κατάφεραν να αποκρούσουν τις τουρκικές επιθέσεις.
Η μάχη σταμάτησε το βράδυ, με μεγάλες απώλειες για το οθωμανικό στράτευμα. Λίγο πριν ξημερώσει κι ενώ ο Ομέρ Βρυώνης περίμενε να έρθουν κανόνια από τη Λαμία, ο Ανδρούτσος και οι άνδρες του επιχείρησαν έξοδο και κατάφεραν να περάσουν ανάμεσα από τους Τούρκους, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί.
Τον Αύγουστο του 1821, οι Έλληνες επαναστάτες νικούν τον οθωμανικό στρατό στα Βασιλικά. Οι προσπάθειες του Χουρσίτ Πασά να στείλει στρατό στην Τριπολιτσά αποτυγχάνουν
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Δ. Η πολιορκία και η άλωση της Τριπολιτσάς
Διάβασε τις παρακάτω μαρτυρίες :
Για τη σφαγή ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αναφέρει χαρακτηριστικά στο ημερολόγιό του: «Το ασκέρι όπου ήτον μέσα, το ελληνικό, έκοβε και εσκότωνε, από Παρασκευή έως Κυριακή, γυναίκες, παιδιά και άντρες, τριανταδύο χιλιάδες. Το άλογό μου από τα τείχη έως τα σαράγια δεν επάτησε γη. Έλληνες εσκοτώθηκαν εκατό»
Ο Γενναίος, γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, γράφει στα «Υπομνήματα» (1821-1827) για την άλωση της Τριπολιτσάς:
«Οι Έλληνες εν διαστήματι τριών ημερών εφόνευσαν υπέρ τους 5.000 μαχητάς και ηχμαλώτισαν υπέρ τους 7300 παντός γένους και ηλικίας και εκ των 13.000 εντοπίων και ξένων οίτινες ήτον εις Τρίπολιν, μόλις 1.500 Αλβανοί κατ’ έλεος του Κολοκοτρώνη, εσώθησαν, οίτινες συνοδευθέντες υπό τον Πλαπούτα μέχρι της Βοστίτσας, ασφαλώς απεβιβάσθησαν εις την Ρούμελην. Έλληνες εις την περίστασιν ταύτην εφονεύθησαν περί τους 150».
Σε ποιο γεγονός αναφέρονται οι δυο μαρτυρίες;
Πότε έγινε ;
Ποιος επέμενε να πολιορκήσουν οι επαναστάτες την Τριπολιτσά ;
Βρείτε ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στις δυο μαρτυρίες.
Πέτυχαν οι Έλληνες το σκοπό τους;
Η πτώση της Τριπολιτσάς, το Σεπτέμβρη του 1821, έξι μήνες από την έναρξη της Επανάστασης, ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς είχε συντριβεί η βασική στρατιωτική βάση του οθωμανικού στρατού στην Πελοπόννησο.